با مطالعه ی محتوای پیش رو، شما عزیزان با مطالب آموزشی و مفید درباره ی خصوصیات، شباهت ها و تفاوت های گرافیک دستی و گرافیک کامپیوتری (گرافیک رایانه ای) و کتاب های رشته گرافیک آشنا می شوید. برای کسب اطلاعات کامل و بروز، تا پایان مطلب همراه ما باشید…

من هادی کریمی مدرس گرافیک و مجری امور تبلیغاتی هستم. با توجه به نیاز دانش آموزان به تصمیم گیری بین انتخاب رشته گرافیک دستی یا گرافیک کامپیوتری برای ادامه تحصیل در مقطع هنرستان یا فنی حرفه ای، توضیحات مورد نیاز را خواهم داد.

نکته مهم:

نکته مهم قبل از مطالعه کامل متن، مطلبی را به شیوه ی کاملا ضمنی و تجربه شخصی خدمت شما عنوان کنم. خواه دوست داشته باشید یا نه؛ هنر دیجیتال جای هنر دستی را گرفته است و در زمینه های مختلف کاربرد خود را نشان داده است. بالاخص در سالهای اخیر و با گسترش هوش مصنوعی بسیاری از کارهای طراحی توسط این نرم افزارها قابل انجام است. این بسیار ارزشمند و لازم است که شما بتوانید بصورت دستی طراحی ها و اتودهای اولیه ی کارهای طراحی را انجام داده و مبانی طراحی و بسته بندی و غیره را فرا گرفته اما در مرحله ی نهایی سازی شما لازم است که از ابزارهای گرافیک رایانه (گرافیک کامپیوتری) استفاده کنید. در صورت نیاز به آموزش گرافیک پایه توسط نرم افزار فتوشاپ دوره جامع آموزش فتوشاپ را تهیه نمایید.

کتاب های رشته گرافیک

پیش از توضیح درباره گرافیک دستی و کامپیوتری و خصوصیات هر کدام، ابتدا کتاب های مربوط به رشته گرافیک را در پایه دهم ، کتاب های رشته گرافیک پایه یازدهم و کتاب های رشته گرافیک در پایه دوازدهم را برای شما لیست میکنیم:

1- کتاب ها و درس های پایه دهم گرافیک شامل: تعلیمات دینی ( دینی، اخلاق قرآن) 1، عربی 1، زبان قرآن 1، فارسی 1، زبان خارجی 1، جغرافیای عمومی و استان شناسی، تربیت بدنی 1، الزامات محیط کار، ریاضی 1، شیمی، مبانی هنرهای تجسمی، طراحی 1، تاریخ هنر ایران، خوشنویسی، عکاسی 1 و علم مناظر و مرایا می باشد.

2- کتاب ها و درس های پایه یازدهم گرافیک شامل: تعلیمات دینی ( دینی، اخلاق قرآن) 2، عربی 2، زبان قرآن 2، علوم اجتماعی ، تربیت بدنی 2، انسان و محیط زیست، درس انتخابی (هنر 2، تفکر و سواد رایانه ای) ، کارگاه نوآوری و کارآفرینی انتخابی ( کاربرد فناوری های نوین 2، مدیریت تولید) ، ریاضی 2 ، فیزیک ، عکاسی 2، طراحی 2 و کارگاه چاپ دستی می باشد.

3- کتاب ها و درس های پایه دوازدهم گرافیک شامل: تعلیمات دینی(دینی، اخلاق قرآن) 3 ، عربی 3، زبان قرآن 3، فارسی 3 ، تاریخ معاصر ، تربیت بدنی 3، سلامت و بهداشت، آمادگی دفاعی ، مدیریت خانواده و سبک زندگی، اخلاق حرفه ای، کارگاه گرافیک، مبانی تصویرسازی، پایه و اصول صفحه آرایی، تاریخ هنر جهان، خط در گرافیک، کارآموزی می باشد.

اکنون که با کتب رشته گرافیک آشنا شده اید، وقت آن است که درباره ی گرافیک و تفاوت گرافیک دستی و کامپیوتری صحبت کنیم.

گرافیک چیست؟

گرافیک در معنای لغت به معنی ترسیم و نگارش است.

ریشه های یونانی واژه گرافیک به نوشتن، نقاشی و رنگ آمیزی معانی می دهد. گرافیک اغلب به عنوان تصاویر یا طرح های بصری بر روی موادی از جمله سنگ، کاغذ، بوم و دیوارها تعریف می شود. امروزه گرافیک در کاربردهای مختلفی از ادبیات تا نرم افزارهای تخصصی استفاده می شود.

مانند بسیاری از هنرهای دیگر، هنر گرافیک نیز از گذشته تا به امروز دستخوش تغییرات و دگرگونی های متعددی بوده است و این تغییرات و دگرگونی ها بر انواع مختلف هنرهای گرافیکی تأثیر زیادی گذاشته است.گرافیک به دو دسته سنتی (دستی) و جدید (کامپیوتری) تقسیم می شود.

در صورتی که تمایل دارید درباره درآمد طراحان گرافیک بدانید مقاله زیر نیز مفید خواهد بود.

بیشتر بخوانید>> درآمد طراحان گرافیک چقدر است؟

گرافیک دستی چیست؟

طراحی گرافیک دستی ریشه در تاریخ اولیه بشر دارد. به منظور مطابقت با نیازهای خود و ایجاد ابزارهای اولیه، انسان های اولیه ،اولین تصاویر را بر روی دیوارهای غار نقاشی کردند. 32000 سال پیش زمانی است که  اولین نقاشی های غار از زمان انسان های اولیه خلق شده اند. بنابراین، هنر گرافیک از سپیده دم وجود داشته است و هنوز هم برای تولید آثار جدید، ابراز احساسات و اعمال خلاقیت استفاده می شود. طراحی، نقاشی، چاپ روی کاغذ، چاپ فلز و تصویرسازی نمونه هایی از گرافیک دستی هستند.

در ادامه با انواع گرافیک دستی و ابزارهای خلق آن ها آشنا می شویم.

– طراحی

یکی از مهم ترین و ابتدایی ترین و اساسی ترین نوع گرافیک دستی، طراحی است. طراحی عبارت است از ایجاد خطوط روی سطح با ابزاری مانند مداد، زغال چوب یا خودکار و سپس سایه انداختن آنها به روش های مختلف. در نهایت، از حرکات دست، ابزار و خطوط برای ایجاد تصاویر روی یک کاغذ سفید استفاده کنید. هر هنرمند و هر کسی که مایل به کار در این صنعت است باید اصول طراحی را در هنگام تولید خلاقیت خود بداند و از آن استفاده کند. این ایده های اساسی شامل حجم، فرم، چشم انداز و خط است.

بیشتر بخوانید>> سبک های مختلف طراحی گرافیک

 

– نقاشی

می توان نقاشی را به عنوان طراحی سازنده طبقه بندی کرد. نقاشی، در اصل، طرحی است که در ارتباط با ابزار مورد استفاده برای ساخت آن درک می شود. نقاشی ها در ژانرهای مختلفی از جمله واقعی، رسا، کوبیسم، سورئال و غیره وجود دارند. آنها طرح هایی روی کاغذ یا بوم هستند. هر هنرمندی می تواند با استفاده از موادی مانند پاستل گچی، آبرنگ، رنگ روغن و غیره بر روی مقواهای خاص یا پارچه های بوم، طرح خود را بر اساس ترجیحات و ایده ای که در ذهن دارد توسعه دهد.

بعضی از ابزارهای نقاشی عبارتند از:

• رنگ روغن
• تمپرا 
• پاستل
• اکریلیک
• آبرنگ

– کاریکاتور

کاریکاتور نمایش تحریف شده و اغراق آمیزی از یک شخص یا چیز است که ویژگی های منحصر به فرد، معایب یا جنبه های جذاب آن را برجسته می کند و در عین حال شباهت میان آن شخص و کاریکاتورش حفظ می شود. کاریکاتور معمولاً با استفاده از مداد، مداد رنگی، پاستل و غیره ایجاد می‌شود. کاریکاتور را می‌توان ترکیبی از مهارت‌های طراحی و نقاشی در نظر گرفت.

– عکاسی (Photography)

اصطلاح “فتوگرافی” ترکیبی از کلمات “فتو” به معنای نور و “گرافی” به معنای اطلاعات است.

اطلاعاتی که لنز دوربین از نور منعکس شده از سوژه ثبت کرده است در هر عکسی که با آن می گیرید قابل مشاهده است. از زمان پیدایش، عکاسی به عنوان یک هنر شناخته شده است. عکاس نیز مانند دیگر هنرمندان، برداشت های خود از جهان و رویدادهای خاص را مستند می کند تا دیدگاه های خود را با دیگران به اشتراک بگذارد.

مزایای گرافیک دستی:

1. آسان نبودن کپی برداری
2. جنبه فیزیکی
3. هنر زنده
4. به مکان خاصی نیاز ندارد
5. استراحتی برای چشمان شما
6. منابع اصلی ارزان و در دسترس
7. افزایش دقت

معایب گرافیک دستی:

1. محدودیت در اشتراک گذاری
2. آسیب دیدن
3. مشکل بودن اصلاحات
4. وابستگی به شرایط نوری
5. منابع فرعی نسبتا گران و وقت گیر
6. سمی بودن برخی مواد اولیه

گرافیک کامپیوتری یا گرافیک رایانه ای چیست؟

به تصاویر و فیلم‌هایی که به‌وسیله رایانه ( با نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای ویژه ) ساخته و ویرایش می‌شوند، گرافیک کامپیوتری یا گرافیک رایانه‌ای (Computer Graphics) گفته می‌شود.

در محیط گرافیک کامپیوتری چوب، زغال چوب یا رنگ وجود ندارد.همه چیز فقط ترکیبی از کدهای 0 و 1 هستند که به صورت بصری بر روی صفحه نمایش به چیزی که برای ما مفهوم باشد تبدیل می شوند. این کدهای 0 و 1 می توانند هر چیزی را که تصور می کنید شبیه سازی کنند.

این بخش از گرافیک وظیفه نمایش موثر و معنادار داده های آثار هنری و تصاویر ساخته شده در قالب دیجیتال را بر عهده دارد. یکی از وظایف دیگر آن پردازش داده های عکس های جمع آوری شده از دنیای واقعی است. دنیای انیمیشن، سینما، تبلیغات، بازی های رایانه ای و طراحی گرافیک همگی در نتیجه تأثیر قابل توجهی که گرافیک کامپیوتری بر رسانه های مختلف داشته است، دستخوش تغییرات اساسی شده است.

از اصلی‌ترین موضوعات موردبحث در گرافیک کامپیوتری می‌توان به طراحی رابط کاربری ، گرافیک‌های وکتوری ، گرافیک اسپرایت (Sprite Graphics) ، مدل‌سازی سه‌بعدی ، Shaderها ، انیمیشن‌ها ، جلوه‌های ویژه رایانه‌ای، تصاویر پیکسلی و … اشاره کرد.

کلیات گرافیک کامپیوتری:

اصطلاح گرافیک کامپیوتری به هر نوع رسانه‌ای ، به‌جز متن و صدا، که در دنیای دیجیتال استفاده، تولید و یا ویرایش می‌شوند، اشاره دارد. به‌طورکلی این اصطلاح می‌توان سه مفهوم را برساند:

1- یک کامپیوتر می تواند داده های تصویر را نمایش دهد یا تغییر دهد.

2- چندین فناوری برای نمایش یا تغییر اطلاعات مربوط به تصویر استفاده می شود.

3- توسعه ای در علوم کامپیوتر که به روش های نمایش یا دستکاری محتوای بصری می پردازد.

امروزه رسانه های مختلف از گرافیک کامپیوتری استفاده می کنند. چنین محتوایی در تلویزیون، روزنامه ها، پیش بینی آب و هوا، مطالعات پزشکی، پروسه‌های جراحی، تبلیغات و غیره استفاده می شود.علاوه بر این، با استفاده از نمودارهای ایجاد شده در این حوزه، می‌توانید آمار و داده‌های بسیار پیچیده از گزارش‌ها، کارکردها و نظریه‌ها را به روشی بسیار واضح و جذاب ارائه دهید.

می‌توانیم گرافیک‌های دو بعدی، سه بعدی و متحرک را به‌عنوان بخش‌های اولیه گرافیک کامپیوتری فهرست کنیم. اگرچه به دلیل پیشرفت های تکنولوژیکی گرافیک سه بعدی امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، اما گرافیک دو بعدی نیز همچنان در سطح وسیعی استفاده میشود. استفاده از فناوری های مبتنی بر گرافیک کامپیوتری، به ویژه تجسم اطلاعات، در سایر بخش های تخصصی از جمله معماری، پزشکی و زیست شناسی نیز در طول ده سال گذشته سهم قابل توجهی در گسترش و پیشرفت دانش بشری داشته است.

انواع تصویر در گرافیک کامپیوتری یا رایانه ای

انیمیشن کامپیوتری

گرافیک‌های دوبعدی

هنرهای پیکسلی ( Pixel Art )

اسپرایت ها (Sprite Graphics)

گرافیک‌های وکتوری

گرافیک‌های سه‌بعدی

مزایای گرافیک کامپیوتری:

• عدم وابستگی به شرایط زمانی و مکانی
• داشتن کنترل کامل بر اثر
• ماندگاری ابزار
• ماندگاری بالای اثر
• اشتراک گذاری آسان
• هنری مناسب و کارامد است

معایب گرافیک کامپیوتری:

• هزینه بر بودن
• قابل کپی بودن
• آسان بودن سرقت اثر
• غیر ملموس بودن
• خطر از بین رفتن اثر برای همیشه
• عدم تمرکز بر یک برنامه
• به برق نیاز دارد
• عدم درک عامه نسبت به گرافیک کامپیوتری
• نیاز به مهارت دارد
• کپی این آثار بسیار آسان است

تفاوت گرافیک دستی و گرافیک کامپیوتری :

همان‌طور که اشاره کردیم گرافیک را می‌توان وسیله‌ای برای به تصویر کشیدن احساسات و بیان آن‌ها نام برد.

دنیای رنگ‌ها، خطوط و تکنیک‌ها همیشه در نقاشی‌های گرافیکی دستی و کامپیوتری یکسان بوده است، اما در نحوه به‌کارگیری آن‌ها تفاوت زیادی وجود دارد که با هم به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

گرافیک کامپیوتری یکی دیگر از زیر شاخه های هنر گرافیک است، اما تفاوت آن با گرافیک دستی در این است که از ابزارهای مختلفی برای توسعه و تولید آثار هنری استفاده می کند.

خطوط، مداد و زغال ابزار اولیه مورد استفاده در گرافیک دستی هستند و هنرمند می تواند با این مواد برای بیان خود و تولید هنر خود ارتباط برقرار کند. گرافیک های دستی با هدف بیان احساسات و فرافکنی آنها به دنیای فیزیکی ساخته شده اند.

اما با پیشرفت تکنولوژی و کامپیوتر، ابزارهای بیشتری در اختیار طراحان و هنرمندانی قرار گرفته است که در گرافیک کامپیوتری کار می کنند. طراح گرافیک کامپیوتری ممکن است هنر و طراحی خود را با استفاده از ابزارهایی مانند ایلاستریتور، افترافکت،‌ فتوشاپ و بسیاری دیگر و همچنین هر چیزی که در ذهن دارد، به صفحه نمایش رایانه خود بیاورد. قلم و کاغذ جای خود را برای آی پدها و خودکارهای سبک باز کرده است.در دنیای امروز، گرافیک کامپیوتری بیشتر در دنیای امروز برای ارائه هویت بصری شرکت ها و بهبود ظاهر آنها استفاده می شود. شما می توانید یک لوگو، برندبوک، طراحی وب سایت و سایر مشاغل مشابه در زمینه گرافیک کامپیوتری ایجاد کنید.

هدف از گرافیک کامپیوتری بهبود ظاهر کسب و کار از طریق ترکیبی از نوآوری و رنگ است. در گرافیک کامپیوتری، هدف و پیامی که یک اثر هنری به مخاطب خود می رساند، قبل از پرداختن به یک اثر هنری ساده مانند یک لوگو در نظر گرفته می شود. به‌طور مثال شما وقتی برای یک برند طراحی لوگو انجام می‌دهید، بیشتر مخاطب به دنبال چرایی این نوع طراحی است. او می‌خواهد بداند این لوگو چه‌ المان‌هایی از یک برند را دارد؟

سخن پایانی:

تفاوت اصلی گرافیک دستی و کامپیوتری در اهداف آن‌هاست. در گرافیک دستی احساسات یک اثر مورد بررسی قرار گرفته و در گرافیک کامپیوتری هدف خلق و طراحی یک اثر اهمیت دارد.

در سالهای اخیر استفاده از گرافیک کامپیوتری و هنر دیجیتال تقریبا جای گرافیک دستی را گرفته و جوانان ترجیح می دهند که گرافیک کامپیوتری را دنبال کنند اگرچه همانطور که عنوان شد به این معنی نیست که ارزش هنر گرافیک دستی کم باشد.

ضمن اینکه اکثر طراحان گرافیک دستی در نهایت از نرم افزارهای گرافیکی کامپیوتری نظیر فتوشاپ یا ایلاستریتور نیز استفاده می کنند. بنابراین توصیه ما این است حتی اگر گرافیک دستی را بعنوان رشته تحصیلی انتخاب کرده اید، به جهت حرفه ای شدن، یک نرم افزار گرافیکی نظیر فتوشاپ را یاد بگیرید.